Bu, el-Keşf ve’t-tebyîn fî Ğurûri’l-halki ecma‘în (insanların bütün sınıflarının aldanmaları hususunda hakikati ortaya çıkarıp açıklama) için yazılmış kitaptır.

Bilinmelidir ki, yaratılmış olan varlıklar canlı ve cansız olmak üzere iki kısımdır. Canlılar da, mükellef olan ve olmayan diye iki kısma ayrılır. Mükellef, Allah Teâlâ’nın muhatap kılarak kendisine kulluğu emredip, karşılığında sevap vadettiği; günahları yasaklayarak cezadan sakındırdığı kişidir. Mükellef olmayansa, Allah’ın bu konudaki hitabına muhatap olmayandır. Mükellefler de iki kısımdır; mü’min ve kâfir. Mü’min de ikiye ayrılır; itâat eden ve isyân eden. İtâat eden ve etmeyenlerden her biri de âlim ve câhil diye ikiye ayrılır.

Bu taksimi yaptıktan sonra; gururun -âlemlerin Rabbi Allah’ın korudukları hariç- mükellef, mü’min ve kâfirlerin ayrılmaz bir özelliği olduğunu gördüm. Allah izin verirse, onların bu aldanmalarını, en özlü ifâdelerle ve en güzel ve yeni tespitlerle ortaya çıkarıp, bu konudaki delilleri açıklayacağım. Başarı sadece Allah’tandır.

Halktan, kâfirlerin dışında, aldananlar dört sınıftır:

1- İlimle meşgul olanlar,
2- Kendilerini ibâdete vermiş olanlar,
3- Mal sahipleri ve
4- Tasavvuf yoluna girenler.

Fakat biz önce kâfirlerin aldanmalarından bahsedeceğiz.