Altın silsileye mensup İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin en önemli eseri olan Mektûbât’ın tasavvuf edebiyatında da herkes tarafından kabul edilen müstesna bir yere sahip olduğu bilinmektedir. İmâm-ı Rabbânî, din ile tarikat ve hakikatın ayrı şeyler olmadığını altını çizerek vurgular. Şeriat, tarikat ve hakikati birbirini tamamlayan unsurlar olarak gören ve bu anlayışı müslümanlar arasında yaymaya, hâkim kılmaya çalışan bir kişiliğe sahip olan İmâm-ı Rabbânî’nin Mektûbât’ı bu yönüyle de ayrı bir önem taşır.
İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin doğumu, hayatı, tahsili, hocaları, yaşadığı dönem, verdiği mücadele, genel olarak görüşleri, şahsiyeti ve eserleri hakkında, eserin başında yer alan “İmâm-ı Rabbânî’nin Hayatı, Şahsiyeti ve Görüşleri” bölümünde ayrıntılı bilgi verilmiştir.
Biz de bütün müslümanlar ve özellikle de tasavvuf yolunu önemseyenler için vazgeçilmez eserlerden biri olan Mektûbât’ın sahip olduğu bu müstesna yere uygun bir çalışma ile eseri okuyucularla buluşturmak istedik. Bu maksatla uzunca bir süre üzerinde çalışarak elinizdeki haliyle okurlara ulaştırdık.
Mektûbât üzerinde yapmış olduğumuz çalışmaları şöyle özetleyebiliriz:
Bu çalışmada ayet-i kerime ve hadis-i şerifler Arapça metinlerine yer verilerek harekelenmiştir. Bazı ayetlerin mealleri verilirken, genel olarak verilen mealden farklı bir meal verildiği görülecektir. Burada, konunun akışına uygun düşmesi ve İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin maksadını gözetmesi bakımından o meal tercih edilmiştir.
Eserde yer alan hadis-i şeriflerin metinleri, kitapta ilk olarak geçtiği yere göre sıra numarası verilerek sıralanmıştır. Hadisin başında görülen numaralar buna işaret etmektedir. Hadis-i şeriflerin Mektûbât içinde geçtiği yerde kısa tahrici verilmiş, tam ve ayrıntılı tahrici ise 3. cildin sonunda yer alan “Hadisler ve Tahric” bölümünde hadisin metni ile birlikte verilmiştir. Bazı hadisler gerek hadis kaynaklarında gerekse İmâm-ı Rabbânî’nin Mektûbât’ta yaptığı nakillerde farklı lafızlarla geçmektedir. Biz de sözkonusu hadislerin tahricinde bu lafız farklılıklarına yer verdik.
Mektûbât içinde ismi geçen, kendisinden bahsedilen ve mektup gönderilen şahıslar hakkındaki bilgiler de 3. cildin sonunda “Ekler” kısmında yer alan “Tercüme-i Haller” bölümünde bulunmaktadır. Mektûbât içinde geçen şahıslar hakkında bilgi sahibi olmak isteyenler bu bölüme müracaat edebilirler.
Yine Mektûbât içinde geçen tasavvuf, fıkıh, hadis ve kelam ilimleriyle ilgili terimlerin açıklamalarına da 3. cildin sonunda bulunan “Lügatçe” bölümünde yer verilmiştir. Özellikle tasavvuf terimlerinin sağlıklı ve doğru bir şekilde anlaşılabilmesi için buradaki açıklamalar dikkate alınmalıdır. Burada verilen açıklamalar özet mahiyetinde olup, konu hakkında daha ayrıntılı ve doyurucu bilgi edinmek isteyenler sözkonusu ilim dallarında hazırlanmış olan daha geniş kaynaklara başvurabilirler.
Bu çalışmada yapmış olduğumuz diğer bir yenilik de Mektûbât’ın ayrıntılı bir indeksinin hazırlanması olmuştur. Titiz ve uzun bir çaba sonucu hazırlanmış olan indeks üç bölümden oluşmaktadır.
Birinci bölümde ayet-i kerimelerin indeksi yer almaktadır. Mektûbât’ta geçen ayet-i kerime meallerine ulaşmak isteyenler bu indeksten yararlanabilirler. Bazı uzun ayet-i kerimeler birden fazla cümle ile indekslenmiştir.
İndeksin ikinci bölümünde hadis-i şeriflere yer verilmiştir. Burada da uzun olan bazı hadisler birden fazla cümle ile indekslenmiştir. İndeks, hadis-i şerifin başlangıç cümlesi esas alınarak yapılmıştır.
İndeksin üçüncü bölümü ise, Mektûbât içinde geçen şahıs, eser, yer, konu, kavram ve terimler dikkate alınarak hazırlanmıştır. Yazılan mektupların muhatapları dikkate alınarak aynı konuda farklı uzunluklarda mektupların yazılmış olduğu göz önünde bulundurulduğunda, konu hakkında doyurucu bilgi almak isteyenler için bu indeks bölümü oldukça yararlı olacaktır. Zira bazı mektuplarda kısa ve özet olarak anlatılan konuların daha geniş ve doyurucu açıklamaları başka bir mektupta yer alabilmektedir.
Bu kıymetli eserin, din ve tasavvufun doğru biçimde kavranarak yaşanmasına katkı sağlaması bizleri sevindireceği gibi bu katkının ahiretimiz için de önemli bir azık olacağına inanıyoruz. Eseri okuyarak istifade eden kardeşlerimizden bizleri de hayır dualarında unutmamalarını diliyoruz.
Duamızı, “Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamdolsun” sözü ile bitiriyoruz.
